Những thay đổi quan trọng trong Thông tư 99/2025/TT-BTC
Thông tư 99/2025/TT-BTC ban hành ngày 27-10-2025 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026 và áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026.
1. Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200 và những thông tin quan trọng
Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chi tiết về hệ thống chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, cách thức ghi sổ, cũng như việc lập và trình bày Báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Các nghĩa vụ thuế mà doanh nghiệp phải thực hiện với Ngân sách nhà nước vẫn được áp dụng theo các quy định hiện hành của pháp luật về thuế.
Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế cho các Thông tư:
- Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp (trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này)
- Thông tư 75/2015/TT-BTC ngày 18/5/2015 của Bộ Tài chính về sửa đổi, bổ sung Điều 128 Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính
- Thông tư 53/2016/TT-BTC ngày 21/3/2016 về sửa đổi, bổ sung một số Điều của Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính
- Thông tư 195/2012/TT-BTC ngày 15/11/2012 hướng dẫn kế toán áp dụng cho đơn vị chủ đầu tư.
» Tải file Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp: TẠI ĐÂY
Việc ban hành Thông tư mới nhằm thay thế những Thông tư cũ được xem là bước tiến quan trọng trong việc chuẩn hóa chế độ kế toán doanh nghiệp, tiến gần hơn với chuẩn mực quốc tế và hạn chế tối đa sự chồng chéo cũng như các vướng mắc khi thực hiện.
Những thay đổi quan trọng trong thông tư 99/2025/TT-BTC
2. Hệ thống Báo cáo tài chính doanh nghiệp theo Thông tư 99/2025/TT-BTC
Căn cứ theo Điều 17 Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về hệ thống Báo cáo tài chính của doanh nghiệp như sau:
|
Hệ thống Báo cáo tài chính |
|
|
Báo cáo tài chính năm |
|
|
Báo cáo tài chính giữa niên độ |
|
|
Biểu mẫu Báo cáo tài chính năm, Báo cáo tài chính giữa niên độ (dạng đầy đủ và dạng tóm lược) |
Được hướng dẫn tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC. Những chỉ tiêu không có số liệu được miễn trình bày trên Báo cáo tài chính, doanh nghiệp chủ động đánh lại số thứ tự theo nguyên tắc liên tục trong mỗi phần nhưng không được đánh lại “Mã số” chỉ tiêu. |
3. Những điểm mới của Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200
3.1 Thay đổi mẫu tại phụ lục ban hành kèm theo
Cùng với hệ thống quy định mới, Thông tư 99/2025/TT-BTC ban hành kèm 04 phụ lục để doanh nghiệp áp dụng từ năm tài chính 2026. Các phụ lục này quy định mẫu và hướng dẫn về:
|
Phụ lục |
Tên Phụ lục |
File pdf |
|
Phụ lục 1 |
Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán - hỗ trợ doanh nghiệp thiết kế phù hợp đặc thù. |
|
|
Phụ lục 2 |
Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp - cho phép sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu hoạt động. |
|
|
Phụ lục 3 |
Mẫu sổ kế toán: Gồm 42 mẫu sổ trước đây 45 sổ theo thông tư 200 |
|
|
Phụ lục 4 |
Biểu mẫu báo cáo tài chính thuyết minh - thay “Bảng cân đối kế toán” bằng “Báo cáo tình hình tài chính”, có mẫu riêng cho doanh nghiệp không hoạt động liên tục |
3.2 Bổ sung nội dung công tác quản trị và kiểm soát nội bộ
(Căn cứ Điều 3 Thông tư 99/2025/TT-BTC)
Nếu Thông tư 200/2014/TT-BTC chỉ hướng dẫn việc ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính, thì tại Thông tư số 99 mở rộng phạm vi điều chỉnh, bao gồm cả yêu cầu về quản trị, kiểm soát nội bộ và tự chủ kế toán trong doanh nghiệp.
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Thông tư 99/2015/TT-BTC, Bộ Tài chính quy định doanh nghiệp phải xây dựng quy chế quản trị nội bộ và cơ chế kiểm soát kế toán.
"2. Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật doanh nghiệp và pháp luật có liên quan."
Mục tiêu là đảm bảo mọi hoạt động tuân thủ pháp luật doanh nghiệp và các quy định liên quan, đồng thời nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và kiểm soát rủi ro trong hoạt động kế toán.
Quy định này giúp doanh nghiệp chủ động tổ chức mô hình kiểm soát nội bộ phù hợp với quy mô, đặc thù kinh doanh, hướng tới chuẩn mực quản trị hiện đại, tăng cường khả năng phòng ngừa sai sót và gian lận trong quản lý tài chính – kế toán.
3.3 Bổ sung nguyên tắc lập Báo cáo tài chính khi thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán
(Căn cứ theo khoản 2 điều 5 Thông tư 99/2025/TT-BTC)
-
Tại kỳ kế toán đầu tiên kể từ khi thay đổi, doanh nghiệp chuyển đổi số dư các khoản mục trên sổ kế toán và Báo cáo tình hình tài chính sang đơn vị tiền tệ mới theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch tại ngày thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán.
-
Đối với các chỉ tiêu thông tin so sánh (cột kỳ trước) trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, doanh nghiệp áp dụng tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tại kỳ trước liền kề với kỳ thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán.
-
Doanh nghiệp phải trình bày rõ trên Bản thuyết minh Báo cáo tài chính về lý do thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán và khi có ảnh hưởng đối với Báo cáo tài chính do việc thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán.
3.4 Công tác kế toán khi doanh nghiệp lựa chọn đơn vị tiền tệ không phải là Đồng Việt Nam
(Căn cứ theo khoản 1, khoản 2 điều 6 Thông tư 99/2025/TT-BTC)
-
Báo cáo tài chính mang tính pháp lý để doanh nghiệp công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam phải được trình bày bằng Đồng Việt Nam. Do đó, doanh nghiệp có trách nhiệm chuyển đổi Báo cáo tài chính từ đơn vị tiền tệ trong kế toán sang Đồng Việt Nam theo quy định tại khoản 3 Điều 6 Thông tư 99/2025/TT-BTC, trừ trường hợp pháp luật quy định khác.
-
Trường hợp pháp luật yêu cầu Báo cáo tài chính của doanh nghiệp phải được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán độc lập, Báo cáo tài chính được kiểm toán là Báo cáo tài chính trình bày bằng Đồng Việt Nam.
3.5 Doanh nghiệp được tự xây dựng hệ thống kế toán
(Căn cứ theo khoản 2 điều 9 và khoản 2 điều 10 Thông tư 99/2025/TT-BTC)
Thông tư 99/2025/TT-BTC với những điểm đổi mới về chứng từ và sổ kế toán, hướng tới tăng cường trách nhiệm, quyền tự chủ cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm sự minh bạch và tuân thủ quy định của Luật Kế toán hiện hành. Cụ thể:
-
Quyền tự chủ trong thiết kế chứng từ và sổ kế toán: Doanh nghiệp được chủ động thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung chứng từ biểu mẫu chứng từ kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản lý, i đảm bảo tuân thủ quy định tại Điều 16 Luật Kế toán và phải phản ánh đầy đủ, kịp thời, trung thực, minh bạch, dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu được tài sản, nguồn vốn của doanh nghiệp.
-
Đơn giản hóa quy định về việc ký chứng từ kế toán: Việc lập và ký chứng từ kế toán thực hiện theo quy định của Luật Kế toán, văn bản hướng dẫn Luật Kế toán, Thông tư 99/2025/TT-BTC và các văn bản liên quan. Quy tắc về hình thức, cách ký (loại mực, chữ viết,…) áp dụng theo quy định chung của Luật Kế toán, thay cho các yêu cầu chi tiết trước đây của chế độ kế toán.
So với Thông tư 200/2014/TT-BTC, quy định mới đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động thiết kế hệ thống kế toán số, không phụ thuộc mẫu giấy truyền thống.
3.6 Quy định về tổ chức bộ máy kế toán và đơn vị trực thuộc
(Căn cứ theo Điều 7 Thông tư số 99/2025/TT-BTC)
Điều 7 Thông tư số 99/2025/TT-BTC quy định cụ thể quyền, trách nhiệm giữa công ty mẹ, chi nhánh và đơn vị phụ thuộc trong đó có những điểm mới sau:
-
Doanh nghiệp được phân cấp để đơn vị trực thuộc tự quyết định ghi nhận vốn cấp là nợ phải trả hay vốn chủ sở hữu tùy thuộc vào mô hình quản lý.
-
Doanh nghiệp được lựa chọn ghi nhận hoặc không ghi nhận doanh thu, giá vốn khi luân chuyển nội bộ, không phụ thuộc vào việc có hay không có hóa đơn.
-
Doanh nghiệp được lựa chọn việc đơn vị trực thuộc có lập báo cáo tài chính riêng hay không, miễn bảo đảm Báo cáo tài chính của doanh nghiệp khi nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc công khai theo quy định phải đầy đủ thông tin tài chính của cả trụ sở chính và các đơn vị trực thuộc doanh nghiệp bất kể doanh nghiệp có phân cấp hay không phân cấp cho đơn vị trực thuộc lập Báo cáo tài chính.
Quy định về cải cách tổ chức bộ máy kế toán và đơn vị trực thuộc làm tăng tính linh hoạt trong quản trị đối với mô hình tập đoàn, doanh nghiệp đa chi nhánh, đồng thời vẫn bảo đảm tuân thủ hợp nhất báo cáo.
3.7 Thay đổi hệ thống tài khoản kế toán & DN được quyền tự thiết kế hệ thống tài khoản kế toán
(Căn cứ theo Điều 11 Thông tư 99/2025/TT-BTC)
-
Điều 11 Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định áp dụng hệ thống tài khoản kế toán mới tại Phụ lục II kèm theo Thông tư số 99.
-
Doanh nghiệp được quyền tự thiết kế hệ thống tài khoản kế toán: Đây là một trong những thay đổi căn bản nhất của Thông tư 99/2025/TT-BTC, cho phép doanh nghiệp tự chủ động mở thêm các tài khoản chi tiết để phù hợp với nhu cầu quản trị nội bộ. Việc sửa đổi, bổ sung phải đảm bảo phân loại và hệ thống hóa được các nghiệp vụ phát sinh theo nội dung kinh tế, không trùng lặp đối tượng, tuân thủ các nguyên tắc kế toán theo quy định và không được làm thay đổi hoặc ảnh hưởng đến các chỉ tiêu, thông tin trình bày trên Báo cáo tài chính.
Ngoài ra, về hệ thống tài khoản Thông tư 99/2025/TT-BTC cũng cập nhật một số điểm mới đáng chú ý:
Bổ sung tài khoản mới:
|
Tài khoản |
Nội dung bổ sung |
|
Tài khoản 215 |
Tài sản sinh học: Bổ sung tài khoản cấp 1 mới: 2151 (súc vật nuôi định kỳ) với cấp tài khoản theo giai đoạn trưởng thành và nguyên giá/khấu hao lũy kế; 2152, 2153 cho cây trồng, sản phẩm một lần; hình thành khung hạch toán cho nông nghiệp, chăn nuôi, trồng trọt. |
|
TK 2295 – Dự phòng tổn thất Tài sản Sinh học |
Tài khoản này được sử dụng để trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng tổn thất tài sản sinh học. Trường hợp số dự phòng phải lập lớn hơn số đã lập kỳ trước thì DN trích lập bổ sung vào Giá vốn hàng bán (TK 632) |
|
TK 1383 – Thuế TTĐB của hàng nhập khẩu |
Quy định mới tại Thông tư 99 hướng dẫn kế toán Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) của hàng nhập khẩu (ví dụ mặt hàng xăng) được thực hiện tại Tài khoản 1383 – Thuế TTĐB của hàng nhập khẩu |
Bên cạnh đó, Ngoài TK 8211 (thuế TNDN hiện hành) và TK 8212 (thuế TNDN hoãn lại), tại thông tư 99/2025/TT-BTC bổ sung cấp chi tiết dưới TK 8211:
-
TK 82111: Chi phí thuế TNDN hiện hành theo Luật Thuế TNDN;
-
TK 82112: Chi phí thuế TNDN bổ sung theo quy định về Thuế tối thiểu toàn cầu (15%).
Bãi bỏ một số tài khoản
-
Bỏ TK 1562 -Chi phí thu mua hàng hóa: Quy định mới cho phép DN xử lý linh hoạt hơn đối với chi phí thu mua. Nếu chi phí thu mua hàng hóa có giá trị nhỏ liên quan đến nhiều mặt hàng, có thể ghi nhận vào TK 632: giá vốn hàng bán.
-
Bỏ TK 611 (Mua hàng): Tài khoản TK 611 (Mua hàng) được sử dụng để theo dõi theo phương pháp Kiểm kê định kỳ.
3.8 Cập nhật báo cáo tài chính theo chuẩn mới
Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định 4 báo cáo cơ bản, gồm:
-
Báo cáo tình hình tài chính (thay tên từ Bảng cân đối kế toán, thống nhất với thông lệ quốc tế và chuẩn mực IFRS)
-
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
-
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
-
Thuyết minh báo cáo tài chính.
4 biểu mẫu riêng (B01-DNKLT, B02-DNKLT, B03-DNKLT, B09-DNKLT) áp dụng cho doanh nghiệp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục (các DN trong giai đoạn giải thể, phá sản, ngừng hoạt động).
Bộ Tài chính yêu cầu mở rộng thuyết minh BCTC, gồm:
-
Căn cứ xác định đơn vị tiền tệ
-
Ảnh hưởng thay đổi tỷ giá
-
Phạm vi hợp nhất, giao dịch nội bộ
-
Rủi ro tài chính (tỷ giá, lãi suất, tín dụng).
Đối với kỳ Lập báo cáo: Bắt buộc doanh nghiệp phải lập BCTC năm. Báo cáo tài chính giữa niên độ (quý, bán niên) không bắt buộc theo chế độ kế toán mà phụ thuộc vào các luật liên quan khác.
Đối với BCTC Công ty có chi nhánh: BCTC của công ty có chi nhánh bắt buộc phải hợp nhất các đơn vị trực thuộc (chi nhánh độc lập và phụ thuộc), yêu cầu bù trừ các khoản nội bộ và không còn BCTC tổng hợp riêng biệt.
Ngoài ra, Thông tư 99/2025/TT-BTC cũng quy định doanh nghiệp được phép trình bày báo cáo tài chính linh hoạt và có thể lược bỏ các chỉ tiêu không phát sinh, đánh lại thứ tự của các dòng báo cáo mà không làm thay đổi mã số. Điều này giúp BCTC tinh gọn, dễ đọc và tập trung vào các thông tin chính phục vụ công tác quản trị và ra quyết định.
Thông tư 99/2025/TT-BTC đánh dấu nhiều thay đổi quan trọng trong chế độ kế toán doanh nghiệp, liên quan đến chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản, báo cáo tài chính, phân cấp đơn vị trực thuộc và kiểm soát nội bộ. Các điều chỉnh này hướng đến tính linh hoạt, hiện đại, phù hợp với môi trường số, đồng thời tăng cường minh bạch, trách nhiệm và quản trị rủi ro.
Để kịp áp dụng từ 01/01/2026, doanh nghiệp cần rà soát quy trình kế toán, hoàn thiện quy chế nội bộ, chuẩn bị hệ thống phần mềm và đào tạo nhân sự, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định và tránh gián đoạn hoạt động.
Xem thêm